Demagun, arabiar komunitate batek beren seme-alabak arabieraz hezteko eskubidea aldarrikatzen duela Espainian. Garbi esateko, arabiarrek eskubide hori aldarrikatzeko beste hainbatek adina arrazoi edo gehiago badute. Arabiarrak Iberiar penintsulan ehunka urte bizi izanak eta garai hartako gizarte-garapenean aitzindari izanak horretarako bide eta eskubide ematen baitie. Nola erantzungo lukete, ordea, espainiarrek?
Nago, moderatuenek ere zera esango luketela: eurek bere hizkuntzari eutsi nahi badiote horrela egin dezatela, baina, Espainiako hizkuntza ofiziala derrigor jakin beharko dute, espainiarren eskubidea baino gehiago betebeharra delako.
Zer diote horiek beraiek, ordea, Euskal Herrian euskara jakiteko eskubideaz?
Iraingarria da entzutea ikastetxe bakoitzak aukeratuko duela euskararen inplementazioa zentroan eta, horretarako, kontuan hartuko dela tokian tokiko egoera soziolinguistikoa.
Alegia, Madrileko auzoren batean arabieraren hiztunak gehiengoak badira, arabieraz emango dela eskola eta gaztelania aukerako asignatura izango dela. Ez, ezta?
Munduan inon ez zaie aitortzen herritarrei bertako hizkuntza ez jakiteko eskubiderik. Ez, ezta?
Beraz, gakoa ez da zein hizkuntzatan mintzatu, gakoa Estatuaren esku-hartzeak ezartzen duen hizkuntza politika da. Arerioa ez da gaztelania edo frantsesa, arerioa hizkuntza hori inposatu eta tokian tokikoenri muzin egiten dien agintaritza baizik.
Nik ez dakit, Eusko Jaurlaritzako lehendakari ohi Juan Jose Ibarretxek esan zuen bezala, Euskal Autonomia Erkidegoan aurreko agintaldian onartutako «erabakitzeko eskubidea gure gizartean geratzeko etorri» den, baina, jakin badakit orain EAEn ez duela hirukoak agintzen, eta agintzera etorri direnak, PP-PSOE, luzaroan geratzeko asmoan direla.
Euskalgintzara itzuliz, nabarmena da, erakundeen eginbidean jokabide aldaketa etorriko dela, eta nabarmena da, ondorioz, euskaltzaleok administrazioarekiko estrategiak berraztertu egin beharko ditugula.
Bihoa honakoa adibide gisa. Hizkuntzaren erabileran administrazio publikoaren mendeko erakundeek tokian tokiko egoera soziolinguistikoa kontuan hartu behar badute, zer dela eta Espainiako irrati-telebistek ez dute tutik ere egiten euskaraz Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroa Garaian emititzen dutenean? Aurreko hirukoari ez zekiokeen ezer eskatu, hedabide horiek ez baitira haien mendeko, baina oraingo bikoari bai, eurenak baitira.
Aldaketa nabarmena da eta euskaltzaleok ere nabarmen aldatu beharko dugu jokaera; hau da, euskara ez jakiteko «eskubidea» aldarrikatzen dutenen aurrean, gure herrian, eta bizitzaren arlo guztietan, euskaraz aritzeko eskubidea exijitu, exijitu eta exijitu.
